Java
vrede en harmonie
Java is het dichtstbevolkte eiland van Indonesië. Er wonen ruim 100 miljoen mensen, de helft van de totale bevolking van Indonesië - en dat op een oppervlakte enkele malen zo groot als Nederland. Op Java liggen de hoofdstad Jakarta én een aantal prachtige en ontzagwekkende vulkanen. Het land wordt bestuurd vanaf dit eiland én er zijn prachtige culturele monumenten. Yogyakarta is zo'n centrum van cultuur. Wij hebben een lang weekend doorgebracht in deze miljoenenstad op midden-Java en kennis gemaakt met het culturele erfgoed van drie religies: Islam, boeddhisme en hindoeïsme.
Kraton
Yogyakarta is eeuwenlang een islamitisch sultanaat geweest. Na het ontstaan van de republiek Indonesië is Yogya een aparte provincie geworden; de sultan heeft bepaalde politieke bevoegd-heden behouden als consul van de provincie Yogyakarta, maar vooral de culturele status is gehandhaafd.
Wij hebben een bezoek gebracht aan het paleis van de sultan (kraton) in het centrum van de stad. We hebben iets gezien van de rijke tradities en status van vroegere dynastieën. Qua architectuur vonden wij de kraton van Solo (60 km. ten noordoosten van Yogya) fraaier, maar dat neemt niet weg, dat het heel interessant was om te zien hoe de sultans vroeger leefden. Vlakbij het paleis is het rijtui-genmuseum; daar bleek de relatie met Nederland heel duidelijk: diverse rijtuigen zijn van Nederlandse makelij. Even verderop bezochten we de privé tuinen van de sultans (waterpaleis), wat een indruk gaf van de luxe waar de heersers van genoten. Het grondgebied van de sultan beslaat enkele vierkante kilometers.
Borobudur
Drie kwartier rijden naar het noordwesten vind je de Borobudur, een van de bekendste boeddhistische heiligdommen ter wereld, beroemd om zijn vormgeving, die een complexe symbolische betekenis heeft. Voor toeristen zijn er geen voorschriften om het complex te mogen betreden (schoenen uit, zoals in de moskeeën en b.v. de kraton van Solo; lange broek of sarong, zoals b.v. in hindoeïstische heiligdommen op Bali). De religieuze betekenis van het complex geeft aan met hoeveel zorg het heiligdom is gebouwd. En de vele bas-reliëfs die allerlei verhalen uit het leven van Siddharta Gautama en andere boeddhistische levenswijsheden uitbeelden, zijn interessant om te zien. Wij - en honderden anderen - liepen daar als toeristen en de vele opdringerige verkopers van prullaria wisten ons wel te vinden.
Prambanan
Een kleine 20 km. ten oosten van Yogyakarta ligt het Prambanan-tempelcomplex, een hindoeïstisch tempelcomplex. Qua architectuur vonden wij dit veel mooier dan de Borobudur. De gids die ons rondleidde, vertelde over de diverse hoofdtempels, de beelden die daarin staan en de betekenis van de goden aan wie ze gewijd zijn. Het meest opvallend vonden wij, dat de belangrijkste tempel niet gewijd is aan Brahman, de Schepper, ook niet aan Vishnu, de Verlosser, maar aan Shiva, de Vernietiger.
Vrede en harmonie
Hoewel er miljoenen mensen op een klein gebied wonen, hebben wij niets gemerkt van onderlinge spanningen tussen de aanhangers van verschillende geloven. Wij werden juist getroffen door de buitengewone vriendelijkheid van de Javanen. Moslims, hindoes, boeddhisten, christenen - men leeft in vrede met elkaar en respecteert elkaars godsdienst. Natuurlijk zijn er verschillen en zullen er spanningen en conflicten zijn, maar die zijn wellicht eerder uitzondering dan regel. Ik denk dan ook dat wij het andere gezicht van de Islam gezien hebben: vredelievend en in harmonie met anderen.
Natuurlijk vergeten we de vreselijke aanslagen niet, o.a. in 2002 in Kuta op Bali. Echter, meerdere malen is ons duidelijk geworden, dat de extremistische leiders niet afkomstig zijn uit Indonesië, maar uit Maleisië of andere landen. In Yogya hebben we ook gezien dat leger en politie verdachte personen in het verkeer aanhielden. Een paar dagen later vertelde Bram, dat een van de twee meest gezochte terroristenleiders (een Maleisiër) was opgepakt.
